دوای ئاگربەست، کە بەزۆری لە ململانێ سەربازییەکاندا ڕوودەدات، ڕەنگە دەسەڵاتی سەربازی و سیاسی حزبوڵڵای لوبنان بە چەند هۆکارێکەوە کاریگەری لەسەر بێت.  لێرەدا چەند لایەنێک دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن

 توانای سەربازی: حزب الله لە مێژە یەکێکە لە بەهێزترین و باشترین هێزە سەربازییە ناحکومییەکان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، توانای شەڕی زەمینی و هێزی مووشەکی بەرچاوی هەیە.  ئەگەر ئاگربەست کاتێک بداتە ڕێکخراوەکە بۆ چاکبوونەوە یان ئەگەر دابینکردنی چەک و پشتیوانی دەرەکی هەبێت (بۆ نموونە لە ئێران و سوریاوە)، ڕەنگە دەسەڵاتی سەربازییان وەک خۆی بمێنێتەوە یان تەنانەت بەهێزتر بێت.  لە لایەکی ترەوە ئەگەر ئاگربەستێک سەرچاوەکان کەم بکاتەوە یان ناچار بن واز لە هەندێک شێوازی شەڕکردن بهێنن، ئەمە ڕەنگە کاریگەری لەسەر تواناکانیان هەبێت

 دەسەڵاتی سیاسی: حزب الله لە لوبنان ئامادەیی سیاسی بەهێزی هەیە، لەوێشدا پشتیوانی بەرچاوی گروپە شیعەکان بەهرەمەندە و لەڕێگەی نوێنەرایەتیکردنی لە پەرلەمان و حکومەتدا لە سیاسەتی نیشتمانیدا کاریگەری هەیە.  ئەگەر ئاگربەست زەمینەیەکی سیاسی سەقامگیرتر دروست بکات، ڕەنگە پێگەی سیاسی حزبوڵڵا بەهێزتر بێت، بەتایبەتی ئەگەر بتوانن خۆیان وەک بەرگریکار لە سەروەری لوبنان لە بەرامبەر هەڕەشە دەرەکییەکاندا نیشان بدەن.  ئەگەر ناکۆکییەکە ببێتە هۆی لەدەستدانی پشتیوانی، بەتایبەتی لەنێو ئەو کەسانەی کە زیاتر بێلایەنن یان ئۆپۆزسیۆنترن، لەوانەیە کاریگەریی سیاسییان کەم ببێتەوە

 کاردانەوە نێودەوڵەتییەکان: کاردانەوەی جیهانی بەرامبەر ئاگربەست و ڕۆڵی حزبوڵڵای لوبنانیش یەکلاکەرەوە دەبێت.  ئەگەر ئۆرگانەکانی نێودەوڵەتی وەک نەتەوە یەکگرتووەکان یان زلهێزەکانی تری ناوچەکە داوا لە حیزبوڵڵا بکەن دەستبەرداری میلیتاریزەکردنی حزبوڵڵا بن یان خۆیان لە هەندێک چالاکی بپارێزن، ئەمە دەتوانێت توانا سەربازییەکانیان کەم بکاتەوە.  بەڵام ئەگەر حیزبوڵڵا وەک ئەکتەرێکی بەرخۆدان وێنا بکرێت کە لەژێر فشاری نێودەوڵەتیدا بە سەرکەوتوویی ڕزگاری بووە، ڕەنگە پێگەی سیاسی و سەربازیی ئەو وڵاتە بەرزتر ببێتەوە

 هێزی داهاتووی جزب الله پەیوەستە بە چەند هۆکارێکەوە، لەوانە چۆنیەتی جێبەجێکردنی ئاگربەست، چ جۆرە پاڵپشتییەک بەدەست دەهێنن، هەروەها دینامیکی سیاسی و سەربازی لە لوبنان و ناوچەکەدا "ئاگربڕی نێوان ئیسرائیل و هەسەدە و کاریگەرییەکانی لەسەر حەماس".

 ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و حزب الله کە لە ئۆکتۆبەری ٢٠٢٣ەوە بەشێوەیەکی پچڕپچڕ بەردەوامە، کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر ململانێکان لەگەڵ حەماس هەبووە.  بەو پێیەی حزبوڵڵا لە لوبنان خەریکی شەڕەکانی دژ بە ئیسرائیل بووە، ئەمەش گرژی و ئاڵۆزییەکانی ناوچەکەی زیاتر کردووە و ئیسرائیل ناچار کردووە هێزەکانی لەسەر سنووری لوبنان بهێڵێتەوە، ئەمەش ڕەنگە کاریگەری لەسەر سامانەکانی ئیسرائیل و تەرکیزکردن لە غەززە کە ململانێکان لەگەڵ حەماس توندترە.
 ڕەنگە ئاگربەست یان ڕێککەوتنێکی هێمنانەی نێوان ئیسرائیل و حزب الله دەرفەتێک بە ئیسرائیل بدات کە زیاتر سەرنجی بخاتە سەر حەماس، بەڵام ڕەنگە دینامیکی ململانێکان بگۆڕێت بە دروستکردنی بۆشایییەک کە ڕەنگە گروپەکانی دیکە هەوڵی کۆنترۆڵکردنی تێدا بدەن.  جگە لەوەش ڕەنگە ئەمە کاریگەری لەسەر هاوپەیمانییە نێودەوڵەتییەکان و چارەسەرە سیاسییەکان هەبێت کە ئامانجیان کەمکردنەوەی توندوتیژییە

 هەروەها تێوەگلانی حزبوڵڵای لوبنان لەدژی ئیسرائیل نیگەرانی لە ئەگەری پەرەسەندنی ململانێکان لە چەند بەرەیەکدا دروستکردووە، ئەمەش دەتوانێت لایەنی زیاتر بۆ خۆی ڕابکێشێت و دانوستانەکانی ئاشتی یان چارەسەری درێژخایەن بۆ هەردوو بزووتنەوەی حەماس و حزبوڵڵا ئاڵۆز بکات.

 ئەم ئاگربەستە بەشێوەیەکی تر بەو مانایەیە کە شکستێکی گەورە بەسەر هەسەدەدا هات، لەلایەکی دیکەشەوە ئیسرائیل چاودێری هەموو هەنگاوەکانی حزب الله دەکات و لەڕێگەی مانگی دەستکردەوە چاودێری هەموو جوڵەیەکی ئێرانی بەرەو هەسەدە دەکات، وەک ئەوەی واشنتۆن بەڵێنی بە نەتانیاهۆ دابوو .

 وەهاب شا محەمەد

مالمۆ