بەختیار عەلی، بە ئاسمانی ئەوروپاوە شەقەی باڵی دێت
نەبەز گۆران
وەك خوێنەرێكی راستەقینە، كە دەرك بە جیهانێكی فراوانی نووسەرێكی گەورە دەكەیت، ئیدی ئەو دەرككردنەت دەبێتە دونیابینیەك، هیچ كام لەو تیرانەی لەو نووسەرە دەگیرێن، ناتوانن خەوشێك بخەنە ناو دونیابینیەكەتەوە. چونكە تۆ خوێنەرێكی ئەو شوێنە دەبینی، ئەهلی (گرێ) كان نایبینن.
ئەشێت زۆربن ئەوانەی، چ نووسەری نەخوێنراوە، چ خوێنەری خۆبەشتزان، كە لە گرێكانی خۆیانەوە سەیری نووسەرە گەورەكان دەكەن. كاتێك لە گرێكانی خۆیانەوە سەیری دەقەكانی ئەو سنوورە دەكەن، ناتوانن وەك خۆی بیبینن، ناچار بەو چاوەوە دەیبینن كە لە خۆیاندا بوەتە گرێ.
(بەختیار عەلی) یەكێكە لەو نووسەرە گەورانەی، یان یەكێكە لەو وێستگە فیكری و ئەدەبیە جیاوازەی، لەگەڵ خۆیدا هەم دونیابینیەكی تری هێنایە ناو ئەدەبی كورد، هەم بوویە وێستگەیەكی جیاواز بۆ بیركردنەوە لە (شتەكان_ لە دونیا) هەم زمانی كوردی گەیاندە شوێنێك، فیكری پێ بنووسرێتەوە. بۆیە بۆ منێكی خوێنەر ئاساییی بوو كۆمەڵێك (گرێ)لە دڵیش بهێنێت بۆ ناو دونیاكەمان.
ئێستا ئەم نووسەرە گەورەیە، لە جیهانی كورد دەچێتە دەرەوە و، دەبێتە نووسەرێكی جیهانی. واتە نووسەرێك سنوورەكان تێك دەشكێنێت و خۆی دەكات بەناو ئەدەبیاتی دونیادا. دەبێتە (كۆڵۆمبس)ێك لەبری ئەوەی ئەمریكا بدۆزێتەوە، لەناو كەشتیەكانیدا كوردبوون دەگوازێتەوە و بە دونیای دەناسێنێت.
ئەم ماوەیە لەتێكم خەریكی خۆم بوو، لەتەكەی تریشم چاوم لەو جوڵە ئەدەبیەبوو لە ئەوروپا بۆ ئەم نووسەرە دەكرێت. ئەشێت یەكێكبم لەوانەی گەلێ دڵخۆشم. چونكە، نووسەرێكی گەورەی كورد، لە رێگای دەقەكانیەوە دیوێكی تری مرۆڤ و، دیوێكی تری كورد دەناسینێت بە جیهانی دەرەوە.
وەرگێڕانی دەقەكانی (بەختیار عەلی) بۆ زمانەكانی دیكەی وەك (ئەڵمانی، فارسی، توركی، عەرەبی، ئینگلیزی) وەرگێرانی وێستگەیەكی گرنگی ئەدەب و بیركردنەوەی كوردە.
ئەوەی زۆر سەرنجی راكێشام ئەوەبوو: میدیاكانی ئەڵمانیا سەركۆنەی خۆیانكردوە، كە چۆن چەند ساڵێكە نووسەرێكی گەورە لە وڵاتەكەیاندایە و، نەیاناسیووە! راستی ئەم دانپیانانە راستەقینەیە واتایەكی جوان دەدات بە منی خوێنەر. واتایەكی تاڵیش دەدات بەوانەی (گرێی بەختیار) یان هەبوو، شەو رۆژ خەریكی ئەوەبوون تیری تێبگرن و تۆمەتی جۆراو جۆری بخەنە پاڵ، هەرچۆن ژیانیان بووە بە سێبەری ئەم و ئەو، لەو سێبەربوونەدا خەریكی تۆمەت دروستكردنن بۆ كەسە گەورەكان، ئەو رستەیەی میدیاكانی ئەو وڵاتە، بەوانەی وت: لەبری خۆ سەرقاڵكردن بەو جیهانە بچوكەی خۆتانەوە، هیچ نەبێت كەمێك شۆكبتانگرێت و دەقەكان و كەسەكان وەك خۆیان ببینن.
وەك باسی دەكەن. خاڵێكی دیكەی سەرنجی رەخنەگران لەسەر رۆمانە وەرگێڕاوەكەی (سیحری زمان)ەكەیەتی. ئەو زمانە شیعرییەی، كە لێرە سەركۆنەی پێدەكرا، لەوێ دەبێتە جێگای قسەلەسەركردنی!
هەڵبەتە هەمیشە پێموابووە یەكێك لە هونەرە باڵاكانی ئەم نووسەرە گەورەیە، لە دەقە ئەدەبیەكانیدا زمانە داگیركەرەكەیەتی. ئەو زمانەی هوشیار نەبیت داگیرت دەكات، هێندە زمانێكی باڵایە. ئەوەتا كاتێك وەردەگێردرێتە سەر زمانی دیكە، زمانەكەی دەبێتە چەقی سەر سوڕمانەكانی خوێنەرە تازەكانی.
جیاواز لەم هەموو شتانە ئەوەیە كە پێی دەڵێن:
( دڵخۆشبە بۆ یەكەمجار كتێبێكت بەبێ هەڵەی رێنووسی چاپكرا.)
وای ئەم رستەیە چەند راستی تێدایە. هەرگیز رونادات كتێبێك لەم وڵاتە چاپبكەیت هەڵەی ڕێنووسی تێدا نەبێت. ئەشێت ئەو دەزگایانەی لێرە كتێب چاپ دەكەن، مافی خۆیان بێت كتێب چاپبكەن و بازاریش بە كتێبەوە بكەن. بەڵام ئەو بێرەحمیەی لە دەزگاكانی ئێرە هەیە، لەسەر گوێنەدان بە هەڵەی چاپ، گوێنەدان بە هونەری بەرگ و ناوەوەی كتێب، هێندە نووسەر ئازار دەدات، دوای هەموو كتێبێكی چاپكراوی پەشیمانە لە چاپكردنی.
لە هەموو حاڵەتێكدا دڵخۆشی وەرگێڕانی دەقەكانی (بەختیار عەلی) بۆ منێكی خوێنەری رژدی ئەو، كەمتر نین لەو دڵخۆشیانەی كە خۆی ئێستا تێیاندا دەژیت. چونكە دەرك بەوە دەكەم، ئەگەر (جالییەی كورد) لە ئەوروپا، ئەو هەموو ساڵە سەرقاڵی وەرگێرانی كتێبە كوردییەكان بوایە بۆ سەر زمانەكانی تر، ئێستا جۆرێكی كە سەیری كورد بوون دەكرا. لانیكەم ئەو دیوەی كورد بوون دەبینرا كە نەبینراوە.
ئەشێت (بەختیار) هەرچۆن یەكێكە لە وێستگە گرنگەكانی دونیای نووسینی كورد. ببێتە یەكێك لە وێستگە گرنگەكانی بینینی دیوێكی تری كورد. دیوێك كە تەنها لەناو فەرهەنگدا هەیە و لە هیچ شوێنێكی دیكەدا نیە.
دوا قسەم ئەوەیە، بریا میدیاكانی ئەم پارچەیەش، هێندە فەرهەنگیان بەلاوە گرنگ بوایە، ئەم شەپۆلی وەرگێرانەی (بەختیار عەلی) یان بكردایەتە بابەتێك بۆ قسەكردن لەسەر ئاڵوگۆڕی كلتوری و، چوونی كلتووری كورد بۆ ناو كلتورەكانی دونیا و، ناسینی كورد لەرێگای دەقەكانەوە. كەچی لەبری ئەوە، میدیای كورد سەرقاڵی ئەو شتانەیە كە واتایەكیان نیە، نە بۆ ژیان، نە بۆ فەرهەنگەكەمان. بەڵام هەرچۆن بێت، ئەمرۆ گوێم لە شەقەی باڵی نووسەرێكی كوردە بەسەر ئاسمانی ئەوروپاوە. شەقەی ئەو باڵانە هێندە كوردانەیە، لە دورەوە هەست بە تەنیابوونەكەی دەكەی.
بهروار: 29/05/2016
691 جار خوێندراوهتهوه
|