مام جه لال له نێوان بێده نگی مه کته بی سیاسی یه کێتی و ده م ڕاستی بنه ماڵه دا .
خدر زوحاک
مام جه لال سه رۆك کۆماری عیراق و سکرتێری یه کێتی نیشتمانی کوردستان و پێشمه رگه یه کی دێرینی کاروانی خه بات و تێکۆشانی بزاڤی ڕزگاری خوازی وبیرمه ندێکی بێ وێنه و پیاوێك لێواو لێو له مێژووو قه ڵایه ك له ووره و ده ریایه ك له زانست و بیره وه ری .
پێناسه کردنی که سایه تیه کی وه ك مام جه لال ئه وه نده ئاسان نیه به تایبه ت له و کاته ی که زمان و ووشه و پێنوس له ئاستی باڵاوی ووره و مێژووی دێرین و بڕواو تێکۆشانی ئه و مرۆڤه مه زنه دا به چۆك دادین ، ناتوانن باس له کام لایه نی بکه ن مامی ڕۆژنامه نوس و نوسه ر یان مامی بیرمه ندو شۆڕش گێڕ ،مامی پێشمه رگه و مامی سه رکرده و ڕابه ر یان مامی سه رۆك کۆمار و دبلۆماس و کلیلی ئاشتی و ته بای و ڕێبه ری به یه که وه ژیان و دیالۆگ و بیرمه ندی له یه کتر تێگه یشتن و هه ڵکردن و به کتری قبوڵ کردن ،وه ك خۆی گووته نی ئێمه هه موومان که س و براو خوشك و هه ڤاڵی ئه وین و ئه یش هی هه موان .
که واته ئه وه مامی کوردایه تیه که ڕێگه ئه دات مامی هه موان بێت ، ئه م تێڕوانین و بڕوابوونه ی مام جه لال له کاتێك دا بووه ،که وا مام له لایه ك سه رۆك کۆماری عیراق بوو ،که دیاره به پێ ی یاسا سه رۆکی کۆمار له عیراق دا سه رۆکی هه موو پێك هاته کانی عیراقه و هه قی هه موو عیراقیه کیشه شانازی به سه رۆکه که یه وه بکات و یان هه وڵ بدات له هه واڵی ته ندروستی سه رۆکه که ی بپرسێت، به تایبه ت له وکاته ی که هه واڵی نه خۆش که وتنی سه رۆك ده بێته قسه وباسی میدیاکان و له نێوان ڕاستی و وه همدا لاپه ڕه ی میدیاکانی جیهانی و ناوخۆی یه کانی عیراق و کوردستانی پێ ئه ڕازێنرێته وه ،له و کاته ی ئه م ڕووداوه هه رله سه ره تای ڕوودانیه وه تا دواقۆناغ و دوای گواستنه وه و چاك بوونه وه ی وجارێکی تر گه ڕانه وه ی سه رۆك بۆ نێو باوه شی نیشتمانی دایك و میلله ته که ی به شێوه نهێنیه لێشاردراوه ئه مێنێته وه و به ناوی بنه ماڵه وه هه موو ئه و ماڤه یاسای یانه پێشێل ئه کرێت وبۆ ئامانجی سیاسیانه قۆرغ ئه کرێت ،ئه مه جگه له و سه رۆك کۆماربوونی هه ڤاڵ مام جه لال ،وه ك سکرتێری یه کێتی نیشتمانی کوردستان ،که دیاره یه كیتی حیزبێکی سۆشیال دیموکراته و مام یه کێکه له ده سته ی دامه زرێنه ری ئه م حیزبه و که سایه تیه که له نیو کورددا که واتوانی حیزبایه تی له بنه ماڵه بوون و دیوه خانه وه بکاته فکرو فه لسه فه ی سیاسی و له قۆناغه کلاسیکی یه که ی بیگوازێته وه وه بۆ قۆناغێکی گشتگیری وبه رفراوان بوون حیزب له تاکه فکرو فه لسه فه یه کی سیاسی بۆ چه ندان فکری جیاواز له یه کتری و کۆکردنه وه ی هه موو جیاوازیه کان له نێو تاکه سه رکردایه تیه کی به هێزداو به شداری پێکردنی هه موو چین و توێژه کانی کۆمه ڵگا له نێو حیزب و خه بات و تێکۆشاندا ،به بێ به ریه ك که وتن و دژایه تی کردنی له سه ر ئاستی به رژه وه ندی یه چینایه تیه کان ،تێڕوانینه جیاوازه کان له خه بات و شۆرش کردندا ،ئه گه رچی من وه کو خۆم قسه ی زۆرترم هه یه له سه ر کوردو شۆڕسی کورد و یه کێتی نیشتمانی کوردستان ،به ڵام ئه وه ی لێره دا پێویسته باسی بکه م تێڕوانینی سیاسیانه ی مام جه لاله سه باره ت به شۆڕش و به شداری پێکردنی چین و توێژه کانی کۆمه ڵی کورده واری له شۆڕش داو هه وڵ دان بۆ به کارهێنانی ئه وسه رمایه گرنگه له ڕووی مرۆی و فکره وه له پێناوی به رژه وه ندی نه ته وه ی کورددا به بێ به ریه ك که وتن به رژه وه ندی جیاوازه کان و فکرو تێروانینه دژ به یه که کان ،کورد گووته نی کۆکردنه وه ی سه ری ئه م هه موو به رانانه له مه نجه ڵێك دا لێزانین و شاره زای باش وفکرو دبلۆماسیه تی ئه وێت به تایبه ت کۆکردنه وه ی دژه کان پێویستی به ڕازی کردن و دڵنیاکردنه وه ی هه موانه سه باره ت ئامنجه دووره کان و ستراتیژه سیاسیه گرنگه کان ،هه رئه مه شه وای کردووه که بوونی مام جه لال له عیراق دا به کلیلی چاره سه ریه کان دابنرێت و دڵنیاکه ره وه بێت بۆ هه موو پێك هاته کانی عیراق که ئه توانن به یه که وه بژین و هه ڵ بکه ن .
له یه ك کاتدا گفتووگۆکردن له گه ڵ شیعه و سننه دا که زیاتر له هه زارو سێ سه د ساڵه ئه م دوو لایه نه دژ به یه کن و خوێن که وتۆته نێوانیانه وه ،هیچ جۆرێك له متمانه وه و به یه که وه ژیان کۆیان ناکاته وه به تایبه ت له وکاته ی جیاوازیه کان یه کجار گه وره ن و لێك تێگه یشتن بۆ ئه و جیاوازیانه زۆر که مه ، ئه مه جگه له بوونی شارستانیه تێكی دامه زراو له سه رخوێن و خۆبه زل زانی که ئه میش شارستانیه تی عه ره ب و ئیسلامه .
که واته ئه کرێت چ وه ك عیراقیه ك که هه تاکوئێستاش ئه م ناسنامه یه مان به سه ردا بڕاوه وله چوارچێوه ی عیراق دا ئه ژین و چ وه ك یه کێتی یه ك ،ئه گه ر ئه ندام بووبین یان ببین ،له هه مان کاتدا ده کرێت وه ك کوردێکیش شانازی به هه ڤاڵ مام جه لاله وه بکه ین له و کاته ی مام جه لال یه کێکه له سه رکرده دیاره کانی نه ته وه ی کورد و که س ناتوانێت کوردبوونی ئه و پیاوه شۆڕش گێڕه بسڕێته وه ،هه ربۆیه مێژووی خه بات وتێکۆشانی هه ڤاڵ مام جه لال که وا له ته مه نی چوارده ساڵی یه وه ده س ت پێده کات و به رده وام ئه بێت تاکو کاتی نه خۆش که وتنی ،به شێکه له مێژووی نه ته وه ی ئێمه به هه موو باش و خراپه کانیانه وه ،وه ك چۆن سه رکرده کانی تری نه ته وه که مان هه ر له شێخ مه حمودی حه فیده وه تائه گات به قازی محمدو شێخ سعیدی پیراون و بارزانی و شه هید قاسم لۆو هتد به شێکن له مێژووی نیشتمانی و نه ته وه ی ئێمه به هه موو چاك و خراپیه کانیانه وه و هه ریه ك له م سه رکردانه به پێ ی سه رده م و تێروانینی فکری کۆمه ڵایه تی کوردی خه باتی سیاسیانه ی خۆیان درێژه پێداوه و به بێ ویستی نه ته وایه تیانه ی ئێمه چه ندان جار شۆڕشی کوردی دوچاری شکست و تێك شکان بۆته وه ،دیاره هۆکاره کان زۆرن که ئه کرێت له باس وخواستی شۆڕشه کاندا ئه م هۆکارانه باس بکرێن .
که واته به دواداچون و لێپرسینه وه له ئاینده ی هه ڤاڵ مام جه لال ماڤی هه موانه چ وه ك عیراقی و چ وه ك کورد و چ وه ك یه کێتی بوون ، ئه ی بۆ ئه و شاردنه وه و چاوشارکێکردنه ی بنه ماڵه ی مام جه لال له گه ڵ عیراقی یه کان و نه ته وه ی کورد و یه کێتی نیشتمانی کوردستان له پێناوی چی و خزمه ت به کێ ئه کات ،به تایبه ت له ئێستادا که عیراق و کوردستان له به رده م ئاڵ و گۆڕی مه زن دان وله هه موو کاتێك زیاتر عیراق و کوردستان و ناوچه که پێویستی به هه ڤاڵ مام جه لاله ،ئه ی بێ هه ڵوێستی مه کته بی سیاسی و بێده نگی ئه و ده زگا گرنگه له نێو یه کێتی دا له پێناوی چی دایه و خزمه ت به کێ ئه کات ؟ئه م بێده نگی یه ئه وه نا گه یه نێت که وامه کته بی سیاسی به بنه ماڵه کراوه ؟ به تایبه ت له و کاته ی یه کێتی خاوه نی جیاوازی و تێڕوانینه جیاجیاکانه ؟ ئایه ئه و کۆده نگی و بێده نگی یه له کوێ وه سه رچاوه ی گرتووه ؟ دواتر تاکه ی ئه توانرێت ئه و ڕاستی یه له کوردو سه رکردایه تی سیاسی حیزبه سیاسیه کانی تری نێو مه یدانی سیاسی نیشتمانی کوردستان بشاردرێته وه ؟یان هه تاکه ی مێژووی ئه و سه رکرده دیاره ی کورد قۆرغ ئه کرێت و ئه کرێته کارتی فشاری بنه ماڵه و له کاته جیاجیاکاندا به کارئه هێنرێت ؟یان ئه مه خیانه ت نیه به میژووی هه ڤاڵ مام جه لال و که م کردنه وه ی ئه و مێژووه له نیشاندانی چ له هه ڵبژاردنی عیراق یان کوردستان یان هه ر کاتێكی تر و به هه ربیانوویه کی تر بێت ؟
من پێم وایه به رله هه رشتێ ئه بێت مه کته بی سیاسی داوای لێبوردن له گه لانی عیراق به گشتی و گه لی کوردستان به تایبه تی و له ناویشیتاندا ئه ندامان و لایه نگرانی یه کێتی نیشتمانی کوردستان بکات سه باره ت به م کاره قێزه وونه ،چونکه گه لی کورد مام جه لال به هه ڤاڵ و مامۆستاو ڕابه ری خۆیان ئه زانن و شانازی پیوه ئه که ن ئه گه ر له ژیاندا مابێت و له سه ر عه ره بانه یه ك بێت یان له سه ر جێگا ،قسه بکات یاخود نا ،به تایبه ت مام جه لال مێژوویه کی پڕشانزی نه ته وه که مانه ،ئه گه رئه مڕۆش بۆ به رژه وه ندی چه ند که سێك به کاربێت له نێو بنه ماڵه که ی و مه کته بی سیاسی یه کێتی دا ئه وا له دواڕۆژدا ڕاستی یه کان به ده رئه که ون ،دیاره مێژوو له که س خۆش نابێت و هه قی که سیش نادات به که سێکی تر
بهروار: 20/07/2014
1376 جار خوێندراوهتهوه