وتاره‌كان
ڤایرۆسی حکومەت
 ئەحمەد میرە
دەكرێت ئەم دۆخەی ئێستا كە حكومەتی هەرێمی كوردستانی تێكەوتووە، بچوێنین بەو دەسەڵات‌و حكومەتانەی لەڕابوردوودا بەهۆی گەندەڵی‌و خراپ بەكارهێنانی دەسەڵات‌و ناعەدالەتیی سیاسی‌و كۆمەڵایەتییەوە لەنێوچوون.

لێرەدا رەنگە باشترین نموونە بۆ دەرخستنی دۆخی هەرێمی كوردستان بریتیبێت لەو نموونەیەی لەكۆتایی دەسەڵاتی عوسمانییەكاندا هەبوو، كە بەقۆناغی (پیاوە نەخۆشەكە) ناودەبرێت.

نیكۆلای یەكەم، قەیسەری ئەو دەمەی روسیا، كاتێك چاوی بە باڵوێزی بەریتانیا دەكەوێت، دەربارەی دەسەڵاتی عوسمانییەكان دەڵێت ئەو ئیمپراتۆریەتە ئێستا بووەتە پیاوێكی نەخۆش، ئەم پەسنكردنە، بەلای مێژوونوسانەوە، بەیەكێك لەجوانترین پەسنكردنەكان دادەنرێت لەمێژوودا، ئیتر لەو قۆناغە بەدواوە دەبێتە ئیدیەمێكی سیاسی بۆ هەموو ئەو دەسەڵاتانەی وەك ئەو حوكمڕانی دەكەن.

وە نەبێت پیاوە نەخۆشەكە هەوڵی چاكسازیی نەدابێت، بەدوای چارەسەریشدا نەگەڕابێت، مێژوونوسان دەڵێن هەوڵەكانی چاكسازی لەم ئیمپراتۆریەتەدا بوونیان هەبووەو دیارترینیان بریتین لەهەردوو هەوڵی چاكسازی بەناوی (سەنەدی ئیتیفاق‌و تەنزیمات)، بەڵام هیچ كام لەم هەوڵە چاكسازییانە نەیانتوانی جەستەی ئەو پیاوە نەخۆشە چارەسەربكەن، كە بۆماوەی شەش سەدە چواردە ملیۆن كیلۆمەتر دووجای لەجیهاندا لەژێر قەڵەمڕەودا بوو.

بەڵام لەبەرئەوەی ئەو چاكسازییانە شەرمنانە بوون‌و گەندەڵی ناخی ئیمپراتۆریەتییەكەی تەنیبوو، نەیتوانی بیخاتەوەگەڕو هێزی پێببەخشێت، بەڵكو بەرەو داڕمان‌و هەڵتەكانی برد.

ئەگەر ئێمە ئەم نموونەیە تەوزیف بكەین بۆ سەر سیستمی حوكمڕانیی هەرێمی كوردستان، سەرەڕای جیاوازیی زۆری گەورەیی قەبارەی دەسەڵاتیان، ئەوە دەتوانین بڵێن چاكسازییەكانی حكومەتی هەرێمیش چاكسازی شەرمنانەن‌و ناتوانن ئەو كلۆربوونەی ناو داری حوكمڕانیی هەرێمی پێ پینەبكەنەوە، ئەوە قسەكردن دەربارەی چاككردنی بارودۆخەكە شتێكی مەحاڵەو هەرگیز نایێتەدی، لەبەر ئەوەی گەندەڵی ڤایرۆسێكە چووەتە ناو جەستەی حكومەتی هەرێمەوەو بەهەزاران حەكیم‌و زانا چارەسەرناكرێت، دەرئەنجامی ئەم سیاسەتەش هەرێمی كوردستانی بەرەو دۆخی شێرپەنجەی سیاسی بردووەو بەم جۆرە بوونەوەرە چارەسەركردنی لەمەحاڵ نزیكبووەتەوە، هەر هەنگاوێكیشان لەم بوراەدا زیاتر هەرێمەكەمان‌و كۆمەڵگاكەمان بەرەو داڕمان دەبات.

لەرووداوە سیاسییەكانی پێشتردا تەنیا مەترسی لەسەر حیزبە سیاسییەكان‌و حكومەت هەبوو، بەڵام ئەم بارودۆخەی ئێستا بەجۆرێك خراپە كاردانەوەكەی بەسەر كۆی كۆمەڵگادا دەشكێتەوەو مەترسیی ئەوەی لێدەكرێت نەك حكومەتی هەرێم، بەڵكو كۆمەڵگای كوردی لەباشوری كوردستان بەرەو داتەپین‌و داڕمان بەرێت.

بەدرێژایی ساڵانی حكومڕانیی هێزە كوردییەكان لەباشووری كوردستان، ئاراستەیەكی بەهێزی رەخنەگرتن هەبوو، لەچۆنێتیی بەڕێوەبردنی هەرێمی كوردستان، بەڵام نەك كاربەدەستانی هەرێم گوێیان لەرەخنەو نارەزایەتییەكان نەدەگرت، بەڵكو بەبەشێك لەو پیلانەیان دەزانی وەك خۆیان ناویاندەنا پیلانی لەناوبردنی ئەزموونی حكومەتی هەرێم، بەڵام دواجار دەركەوت ئەوانەی بوونە هۆكاری سەرەكیی هەڵتەكاندنی ئەم ئەزموونە، حیزبە حوكمڕانەكان‌و سیاسەتمەدارە بەرژەوەندخوازەكانی بوون، ئەوان نەك نەیانتوانی دەوڵەتی كوردیمان بۆ دروستبكەن، بەڵكو نەشیانتوانی بژێوی بۆ منداڵانی ئەنفال‌و پێشمەرگەش دابینبكەن، ئەوانە تەنیا خەونێكی پوچیان هەبوو، كە بریتیبوو لەتێركردنی گەدەی خۆیان‌و بێبەهاكردنی مرۆڤ لەم كۆمەڵگایەدا.

ئەم شكستەی حكومەتی هەرێم لەناوەڕۆكدا شكستێكی فرە ئاراستەیەو تەنیا لایەنی ئابووری ناگرێتەوە، بەڵكو بەر لەهەموو شتێك ئەو پەیامەی تێدا دەخوێنرێتەوە كە مۆدێلی ئەم جۆرە حوكمڕانییە بەتەواوی بەسەرچووەو هەموو ئەو هەوڵانەشی لەم بوارەدا دەدرێن مایەپووچن‌و ناتوانن دار بخەنە سەر بەرد لەهەرێمدا، چونكە لەناواخندا ئەمە داڕوخانێكی سیاسیی گەورەیەو پەیوەستە بەكۆتاییهاتنی ئەو جیهانبینییە سیاسییە خراپەی كە چەندین ساڵە هەرێمی پێبەڕێوەدەبرێت، لەبەرئەوەی بەشی زۆری سیاسەتمەدارەكانی هەرێم لەسەر بنەمای بەخشینی نازناوی پیرۆزی‌و شەرعیەتی شۆڕشگێرییەوە لەسەر كورسیی حوكمڕانی ماونەتەوەو بوونەتە دێوەزمەی وڵات‌و كار لەسەر گواستنەوەی ئەم شەرعیەتە خراپە دەكەن بۆ نەوەكانیشیان.
لڤین
به‌روار:  07/02/2016
605   جار خوێندراوه‌ته‌وه
  وتاری زیاتر ...
پارێزەر: لوقمان مصطفی صالح
عەبدولڕەحمان مهابادی
پارێزەر: لوقمان مصطفی صالح
ئازاد حەمدی
ژماره‌ی بابه‌ت

یەکەم کوردی ڕواندا گۆرانی بۆ کچان دەڵێ 🇰🇿

کەمپی پەنابەران لە ڕواندا 🇰🇿

ئەڵمانیا 27 پەنابەری کورد و ئێراقی دیپۆرت کردەوە

دایکایەتی و هەژاری 😡

سمۆرەیەک تەرمی هاوڕێکەی بەجێناهێڵێ 😪

مافەکان پارێزراوە بۆ مالمۆکورد
میوانی سه‌رهێڵ:   158
کۆی سه‌ردان:   29259303